Belgian Occupational Cancer (BOCCA) database
Probleemstelling/ Situering
Werkgerelateerde kankers maken een aanzienlijk deel uit van alle kankers. 8,4% van de dodelijke kankers zijn werkgerelateerd, en dit zou nog een onderschatting zijn. Om dit aandeel te verminderen, zijn in de eerste plaats preventieve maatregelen nodig om de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen te voorkomen. Maar daarvoor is een beter zicht nodig op het verband tussen beroepskenmerken en kanker: in welke jobs en in welke sectoren komen bepaalde types kankers frequenter voor dan in de algemene bevolking? De mogelijkheid om ook het kankerverwekkend potentieel van relatief nieuw producten en radioactieve toepassingen te bestuderen, is daarbij een absolute meerwaarde.
Doelstelling/ Toepassing
Deze samenwerking tussen KU Leuven, IDEWE en de Stichting Kankerregister (Belgian Cancer Registry, BCR) heeft als doel te achterhalen in welke jobs en sectoren bepaalde types kanker frequenter voorkomen en welke blootstelling daarvoor verantwoordelijk is.
Daarvoor worden twee gegevensbestanden aan elkaar gekoppeld: het Kankerregister enerzijds, dat gegevens verzamelt over alle nieuwe kankerdiagnoses in België, en de databank van IDEWE anderzijds, die informatie bevat over de jobs, sectoren en stoffen waaraan werknemers blootgesteld worden op het werk.
De eerste stap van het project is de literatuurstudie om de belangrijkste beroepskankers en blootstelling op het werk in kaart te brengen.
Daarna willen we een kwantitatieve jobblootstellingsmatrix opstellen voor kankerverwekkende stoffen op basis van beroepsgegevens van IDEWE. IDEWE stelt al risicoprofielen op van werknemersgroepen die coderen aan welke stoffen een werknemer blootgesteld wordt op het werk. De jobblootstellingsmatrix brengt dit risicoprofiel nog beter in kaart door rekening te houden met het type, de mate en de duur van de bootstelling.
En ten derde, om het verband tussen werkgerelateerde blootstelling en de ontwikkeling van bepaalde kankers te detecteren, analyseren we de gegevens uit de databank via de nested-case control methode. Dat wil zeggen dat we een groep personen met (een bepaald type) kanker vergelijken met een groep personen zonder kanker. Interessant daarbij is dat de gegevens die we zullen gebruiken gedetailleerd genoeg zijn om rekening te houden met andere risicofactoren voor het ontwikkelen van bepaalde kankers (vb rookgedrag), en ook zullen toelaten om in te zoemen op specifieke kankertypes.
Looptijd (Start- en einddatum)
1/3/2022 – 31/08/2025
Doelgroep/ Populatie
Doorheen het project zullen de onderzoekers regelmatig de doelstelling, tussentijdse resultaten en rapportering afstemmen met een onafhankelijke adviesraad. Dit is een groepering van vertegenwoordigers van de werknemers (arbeiders en bedienden) en werkgevers, aangevuld met experten afkomstig uit overheidsinstellingen en met arbeidsartsen.
Daarnaast worden er ook op kleine schaal focusgroepen georganiseerd waaraan personen die beroepsmatig potentieel worden blootgesteld aan schadelijke stoffen kunnen deelnemen. Zij kunnen samen met de onderzoekers nadenken over nuttige en efficiënte manieren om de kennis over beroepsgerelateerde kankers die in dit project wordt opgebouwd, tot bij de grootste risicogroepen te brengen.
Verwachte resultaten/ Hypothesen
Met de ontwikkeling van de BOCCA Database en de verspreiding van de resultaten van de analyse willen we bewustwording creëren en de opbouw van een community van belanghebbenden ondersteunen.
De kennis en economische en maatschappelijke interesse die het project oplevert, willen we inzetten in het voordeel van alle belanghebbenden. We denken daarbij in de eerste plaats aan maatregelen om enerzijds de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen in de werkomgeving te reduceren, en anderzijds bij beroepsgroepen waarvan we weten dat ze een verhoogd risico lopen op een bepaald kankertype, meer in te zetten op een vroegtijdige opsporing van deze kankers.
Business value/meerwaarde voor onze klanten
Het BOCCA-project biedt wetenschappelijk onderbouwd inzicht in werkgerelateerde kankers door kankerdiagnoses te koppelen aan beroepsmatige blootstelling.
Dit helpt IDEWE om klanten beter te informeren over risicovolle jobs en sectoren.
Werkgevers krijgen zo meer inzicht in kankerverwekkende stoffen binnen hun sector en kunnen gerichte maatregelen nemen.
Daarnaast zorgt het project voor bewustwording en kennisdeling door risicosectoren gericht te sensibiliseren en data te delen met werkgevers, werknemers en beleidsmakers. De resultaten ondersteunen de ontwikkeling van preventiebeleid op maat.
Opdrachtgevers/ Partners/ Samenwerking
Opdrachtgever: KU Leuven
Onderzoekspartners: Stichting Kankerregister, IDEWE
Financiering: Kom Op Tegen Kanker
Contactpersoon
Janne Goossens, Hilde De Raeve
Updates
2025
De Europese Job Exposure Matrix (EURO-JEM) werd gelanceerd. Vervolgens wordt de statische analyse van de BOCCA data-set verder verfijnd met interacties, correlaties en sensitiviteitsanalyses, inclusief de impact van een latentieperiode op de hazard ratios.
2024
De BOCCA-dataset werd samengesteld door data koppeling van IDEWE (periode 1992-2020) en BCR (periode 2004-2020) en bevat 3,7 miljoen waarnemingen van 775.004 unieke personen. Blootstellingsinformatie werd ingedeeld in 21 variabelen die aan- of afwezig kunnen zijn. Daarnaast werden leefstijlfactoren meegenomen, waaronder BMI (numerieke waarde), fysieke activiteit (ja/nee) en rookstatus (ex-roker/niet-roker/roker). In totaal werden 21.314 gevallen van kanker geïdentificeerd. De meest voorkomende kankersoorten zijn:
- Borstkanker (n=6300)
- Prostaatkanker (n=2392)
- Melanoom (n=2163)
- Longkanker (n=1548)
- Darmkanker (n=1194)
Meer informatie
BOCCA - the Belgian Occupational Cancer cohort construction - poster