100 jaar na De Spaanse Griep
Expert Hilde Vanacker
Directeur medische preventie
Elk jaar een ander griepvaccin vanaf half oktober
Bij IDEWE gaat de jaarlijkse griepvaccinatiecampagne half oktober van start. De jaarlijkse griepprik biedt de beste kans om zonder griep de winter door te komen. Zeker risicogroepen, zoals mensen die werkzaam zijn in de zorgsector, jonge kinderen en 50-plussers, kunnen zich beter beschermen. 100 jaar geleden, in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog, was er van vaccinatie geen sprake toen ‘De Spaanse Griep’ over heel de wereld 30 tot 60 miljoen dodelijke slachtoffers maakte.
Griep is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen veroorzaakt door het influenzavirus. Een droge hoest, hoofd- en keelpijn, koorts, spierpijn en koude rillingen zijn de belangrijkste ziekteverschijnselen. Meestal genees je vanzelf na enkele dagen.
Dat was ook zo in het voorjaar van 1918 toen heel wat soldaten in de loopgraven van WOI ziek werden maar weer genazen. Was de eerste golf mild, dan sloeg de tweede ziektegolf, in het najaar van het laatste oorlogsjaar, loeihard toe. Een paar dagen na de eerste symptomen kregen veel patiënten een longontsteking die hen op korte tijd volledig uitputte. Ademhalen werd steeds moeilijker en na een paar dagen en soms na amper een paar uur, overleden velen.
Atypische slachtoffers
Hoeveel slachtoffers er vielen is niet duidelijk. Door de oorlog was de situatie overal chaotisch en de medische zorg vaak ondermaats. Door de Duitse bezetting werd de berichtgeving bovendien verdraaid en gecensureerd. De eerste berichten over de ernst kwamen uit het neutrale Spanje en waren ook de reden waarom de epidemie de geschiedenis in ging als ‘Spaanse griep’.
Anders dan bij het ‘doorsnee’-griepvirus vielen de meeste slachtoffers in de leeftijdscategorie 20 tot 40 jaar. Eerst was er een vermoeden dat het om een nieuw chemisch wapen van de Duitsers ging maar de slachtoffers vielen aan beide kanten van de frontlijn.
Dodelijker dan WOI
Omdat de zieke soldaten werden samengebracht in kleine lazaretten, ging de besmetting zeer snel. Het was echter de wapenstilstand die van de Spaanse Griep een ware pandemie maakte. De terugkeer van de soldaten naar hun thuisland en de vreugdefeesten die daarmee gepaard gingen, was immers de perfecte situatie opdat de besmetting razendsnel om zich heen zou grijpen.
Uiteindelijk vielen op een paar maanden dubbel zoveel slachtoffers dan tijdens 4 jaar oorlog. In België kwamen 282.165 mensen om. Het virus verdween eind 1919 even snel als het gekomen was, vooraleer de wetenschap er een accuraat antwoord op had.
Griepseizoen 2018-2019
De Spaanse Griep was een bijzonder zwaar virus, dat een zware tol kon eisen omdat de omstandigheden voor besmetting zo gunstig waren. Ook komende winter kunnen we ons weer aan een griepepidemie verwachten. Gelukkig hebben we vandaag wel een efficiënt vaccin om ons ertegen te beschermen.
Omdat er jaarlijks andere types griepvirussen circuleren, is een inenting slechts effectief voor één winter. De samenstelling van het vaccin moet bijgevolg telkens mee evolueren.
Neem voor meer informatie contact op met uw regionaal IDEWE-kantoor.
Downloads
- Griep - Kom er meer over te weten (pdf - 562,5 kB)