Officiële trajecten: een fractie van alle re-integratieinspanningen

De wetgever verplicht al sinds eind 2016 om langdurig werkonbekwamen te begeleiden bij hun terugkeer naar de werkvloer. In samenspraak met de arbeidsarts en de werkgever wordt gekeken hoe en op welke voorwaarden de werkhervatting kan gebeuren. Progressieve werkhervatting of aangepast werk is bijvoorbeeld nuttig om het werk te kunnen hervatten op het ritme van het herstel. De aanpassing van de werkomstandigheden kan definitief zijn of geleidelijk worden afgebouwd, zodra de werknemer zijn oorspronkelijke functie opnieuw kan opnemen. 

Er zijn vier partijen die de re-integratietrajecten kunnen initiëren. In 2020 gebeurde dat in 38,8% van de gevallen door de werkgever. De werknemer zelf nam in 32,4% van de dossiers het initiatief en ongeveer een vierde kwam er omdat de adviserende arts van de mutualiteit dat nodig achtte. In de overige gevallen was het de behandelende arts die de stap zette. 

We zien dat het initiatief van de adviserend arts door de tijd enorm is toegenomen”, zegt Godewina Mylle. “Dat komt onder meer omdat de mutualiteit nu systematisch na twee maanden arbeidsongeschiktheid een Quickscan naar de gerechtigde werknemer opstuurt. Dat is een vragenlijst waarin onder meer gepeild wordt hoe de werknemer zijn werkhervatting zelf ziet evolueren. De adviserend arts kan dan tijdens een consult op de antwoorden inpikken en de nodig actie ondernemen. We weten intussen dat hoe sneller het re-integratietraject wordt opgestart, hoe groter de kans op succes is.” 

Er zijn echter veel meer re-integratieinitiatieven dan in de officiële tabellen bekend zijn. Werknemers kunnen immers op elk moment tijdens hun arbeidsongeschiktheid een afspraak maken met de arbeidsarts met het verzoek het gesprek over de werkhervatting aan te gaan.

“De officiele trajecten zijn strikt geregeld met vaste termijnen, procedures en documenten en dat schrikt soms af. Uit een evaluatie van de impact van de re-integratiereglementering op de re-integratie op het werk van Lode Godderis en Isabel Boets 
is gebleken dat arbeidsartsen veel meer mogelijkheden en kans op succes zien door gebruik te maken van het systeem van de bezoeken voorafgaand aan de werkhervatting. Werknemers krijgen in dat geval dezelfde begeleiding, zonder de druk van de wettelijke termijnen. We kunnen wel goed inschatten hoeveel dossiers op die manier behandeld worden maar kunnen daar niet onmiddellijk cijfers van geschiktheid of ongeschiktheid aan verbinden. Als arbeidsartsen mogen we bij een bezoek voorafgaand aan de werkhervatting immers geen uitspraken doen over arbeidgeschiktheid en -voorwaarden. We kunnen dat pas doen nadat hun behandelende of de adviserende arts de arbeidsongeschiktheid stopzet. Op het werkhervattingsonderzoek vermelden wij dan alle maatregelen die we getroffen hebben om de re-integratie voor te bereiden.”

“Het officiële traject wordt vaker gebruikt als het duidelijk is dat de tewerkstelling gaat eindigen. Uit cijfers van IDEWE blijkt dat 52% van de trajecten eindigen in een beoordeling D, wat betekent dat de werknemer definitief ongeschikt geacht wordt zijn overeengekomen werk nog uit te voeren, en er ook geen mogelijkheid is tot aangepast of ander werk. In een derde van de gevallen is het de werknemer die het initiatief neemt voor een traject, en dan heeft hij of zij soms al zicht op een hertewerkstelling bij een andere werkgever. Door het lopende contract dan om medische redenen te beëindigen en op deze manier een tewerkstelling bij een nieuwe werkgever mogelijk te maken, is de re-integratie ook geslaagd te noemen.