Nadruk op ieders verantwoordelijkheid bij de re-integratie van langdurig zieken
Expert Hilde Vanacker
Directeur medische preventie
Nieuwe regering wil een snellere en duurzame terugkeer naar de arbeidsmarkt en een verhoogde werkzaamheidsgraad
In het regeerakkoord van de nieuwe Arizona-regering worden diverse maatregelen aangekondigd om langdurige arbeidsongeschiktheid aan te pakken en de re-integratie van langdurig zieken op de arbeidsmarkt te bevorderen. De nadruk ligt daarbij op een gedeelde verantwoordelijkheid tussen vijf actoren: werknemers, werkgevers, artsen, ziekenfondsen en de regionale diensten voor arbeidsbemiddeling.
De nieuwe regels moeten leiden tot een snellere en duurzame terugkeer naar de arbeidsmarkt en het verhogen van de werkzaamheidsgraad in België. De nieuwe regering wil daarom inzetten op drie krachtlijnen:
- Primaire preventie: voorkomen dat mensen ziek worden
- Secundaire preventie: voorkomen dat mensen met gezondheidsproblemen uitvallen
- Tertiaire preventie: faciliteren dat mensen die uitgevallen zijn snel terugkeren naar het werk
De Belgische regering kondigt nieuwe maatregelen aan om langdurige arbeidsongeschiktheid aan te pakken en de werkzaamheidsgraad te verhogen. Wat betekent dit regeerakkoord concreet voor jou als werkgever? Volg op donderdag 27 februari om 11u ons gratis webinar waarin onze experts deze veranderingen helder toelichten. Schrijf je nu in.
Voor werknemers
Personen die langdurig arbeidsongeschikt zijn worden gestimuleerd om actiever mee te werken aan hun re-integratie. Als werknemers langer dan een jaar ziek zijn en nog een arbeidsovereenkomst hebben, zal hun recht op ziekte-uitkeringen opnieuw worden beoordeeld. Als uit deze screening nog arbeidspotentieel blijkt zullen ze verplicht moeten deelnemen aan een re-integratietraject (via de werkgever) of een terug-naar-werk traject (via het ziekenfonds). Wie onvoldoende meewerkt, door bijvoorbeeld vragenlijsten niet in te vullen of afspraken niet na te komen met hun 'Terug Naar Werk-coördinator', zal gesanctioneerd worden met een vermindering van de uitkering met 10%. De vorige regering legde een sanctie op van 2,5%. Ook een afwezigheid zonder geldige motivering op een uitnodiging van de arbeidsarts of adviserend arts, in functie van re-integratie, kan aanleiding geven tot schorsing van recht op uitkeringen/gewaarborgd loon.
Er komen ook strengere regels bij herval. Wie het werk hervat na een ziekteperiode, en minder dan acht weken nadien hervalt, heeft geen recht meer op een nieuwe periode van gewaarborgd loon. Momenteel is na twee weken werkhervatting opnieuw gewaarborgd loon verschuldigd.
Ook de afwezigheid zonder medisch attest wordt ingeperkt. Werknemers in bedrijven met meer dan 50 werknemers kunnen nog slechts twee keer per jaar één dag afwezig zijn zonder ziektebriefje. Tot nog toe kon dit drie keer.
Voor werkgevers
Werkgevers worden verplicht om een actief verzuimbeleid te voeren en regelmatig contact te houden met langdurig zieken. Heel wat werkgevers worstelen hiermee.
Werkgevers, met uitzondering van kmo's, zullen verplicht worden om gedurende de eerste twee maanden van de primaire arbeidsongeschiktheid, die volgen op de periode van het gewaarborgd loon, 30% van de ziekte-uitkering te betalen. Deze maatregel vervangt de eerdere sancties voor bedrijven met een hoog percentage langdurig zieken en geldt voor werknemers tussen 18 en 54 jaar.
Is hun werknemer acht weken arbeidsongeschiktheid, dan zullen werkgevers de externe preventiedienst moeten inschakelen voor een verplichte evaluatie van het arbeidspotentieel.
Bedrijven met meer dan 20 werknemers worden gesanctioneerd als binnen de zes maanden geen re-integratieproces wordt opgestart voor werknemers met arbeidspotentieel. Hoewel de re-integratiemogelijkheden in de eerste plaats binnen de eigen onderneming moeten onderzocht worden, moet ook met tewerkstellingsmogelijkheden bij andere werkgevers rekening gehouden worden. Hiervoor wordt de samenwerking tussen preventiediensten en regionale bemiddelingsdiensten versterkt. Ons pilootproject A3W3 in samenwerking met de VDAB toonde eerder al de meerwaarde van snelle doorverwijzing aan.
Voor behandelende artsen en arbeidsartsen
Om de resterende arbeidscapaciteit van langdurig arbeidsongeschikte medewerkers in kaart te brengen, wil de nieuwe regering dat behandelende artsen nauwer samenwerken met arbeidsartsen en ziekenfondsen. Via een geschiktheidsattest of een zogenaamde ‘fit note’ zullen ze moeten aangeven welke taken de werknemer nog kan uitvoeren.
Via het TRIO-platform zullen de drie betrokken artsen (behandelend arts, adviserend arts én arbeidsarts) direct informatie kunnen inwinnen over de arbeidsongeschiktheid en de aard van de gezondheidsproblematiek van werknemers. Dat moet een vroegtijdige interventie mogelijk maken. Na een maand afwezigheid moet de arbeidsarts actie ondernemen. Dat kan gaan over het doorsturen van informatie of het uitnodigen voor een gesprek.
De arbeidsarts vervult een cruciale rol door zijn kennis van de werkcontext. Een behandelend arts kan aangeven dat aanpassingen op het werk noodzakelijk zijn. De eindverantwoordelijkheid voor het bepalen van aangepaste of andere werkzaamheden ligt echter bij arbeidsarts. Dit voorkomt verwarring en biedt een duidelijke, juridisch onderbouwde basis voor werkhervatting of aanpassingen aan de werkplek.
Voor ziekenfondsen
Ook ziekenfondsen worden verplicht een actievere rol te spelen in de re-integratie. Door arbeidsongeschikte werknemers bijvoorbeeld te informeren over re-integratiemogelijkheden. Hun financiering zal sterker afhangen van de mate waarin ze erin slagen om langdurig zieken terug aan het werk te helpen.
Al deze maatregelen zullen in de loop van deze regeerperiode geconcretiseerd worden in nieuwe of aangepaste wetgeving.
“De taken van arbeidsartsen worden steeds meer gericht op de re-integratie van langdurig zieke medewerkers”, aldus Hilde Vanacker, directeur medische preventie bij IDEWE “We hadden die evolutie verwacht, al brengt ze wel uitdagingen met zich mee. Naast tertiaire preventie blijft het immers ook essentieel om de primaire en secundaire preventie te blijven garanderen. Daardoor dringt een herverdeling van taken zich op. Arbeidsverpleegkundigen en andere experten zullen in de toekomst een grotere rol moeten kunnen opnemen, terwijl er ook meer gebruik kan gemaakt wordenvan de mogelijkheden die de digitalisatie biedt. Hierdoor kunnen we, naast het snel helpen en begeleiden van werknemers die uitgevallen zijn, blijvend inzetten op preventieve begeleiding van werkenden en de snelle detectie van gezondheidsproblemen.”
Lees meer in ons dossier ziekteverzuim en re-integratie