Dossier ziekteverzuim en re-integratie: tips voor werknemers

Onlangs deden we een oproep naar concrete vragen die hierover leven. Omdat we hier niet kunnen ingaan op individuele vragen - die gingen immers vaak over complexe en/of persoonlijke cases - formuleerden onze specialisten Godewina Mylle (re-integratie) en Yolan De Meyer (ziekteverzuim) op basis van jullie inzendingen deze tien tips.

• Deze tekst is gericht naar werknemers. Bent u als werkgever op zoek naar antwoorden? Dan vindt u die hier.
• Heb je als werknemer een specifieke vraag of heb je hulp nodig? Contacteer dan je arbeidsarts (je kan die gegevens opvragen bij je werkgever, via seedconnect.be of via mijngezondheid.be, en meer informatie over de rol van de arbeidsarts vind je in tips 6 en 7).

We zien bij IDEWE vaak dat wanneer mensen niet meer terug aan de slag gaan, dat niet ligt aan slechte wil, maar aan de duur van de afwezigheid. Hoe langer, hoe groter de mentale afstand met werkgever en collega’s, hoe groter de – overigens meestal onnodige maar begrijpelijke – vrees voor afkeurende reacties, en hoe lager het zelfvertrouwen over de eigen capaciteiten. Uiteraard pleiten we hier niet voor een snelle of overhaaste terugkeer, maar voor een die goed getimed is.

Maar wat is dan een goede timing? Die verschilt uiteraard voor elke case, en hangt af van veel factoren: de reden voor de afwezigheid, de persoon, de job, de werkomgeving, de snelheid van het herstel…Daarom is het zo belangrijk dat je goed weet wie je kan helpen om dat uit te klaren. Als je werkgever een uitgeschreven aanwezigheidsbeleid (ook wel verzuimbeleid genoemd) en re-integratiebeleid heeft, neem je dat best grondig door. Hoe dan ook, beleid of geen beleid, ga zeker de dialoog aan met je werkgever, je arbeidsarts en behandelend arts.

Wellicht het meest voorkomende misverstand dat we rond dit topic uit de weg willen ruimen, is dat werken enkel kan wanneer je helemaal hersteld bent. Soms is dat uiteraard zo, maar in de meeste gevallen blijkt dat wie op een aangepaste manier heropstart tijdens het genezingsproces net sneller herstelt dan wie thuis blijft. Je voelt je op het werk immers weer nuttig, je wordt weer uitgedaagd, je maakt weer deel uit van een groep, …

Er is tijdens de regeringsonderhandelingen veel inkt gevloeid over re-integratie. Maar dat ging vooral over de officiële formele re-integratie, en bij IDEWE raden we altijd aan om in dialoog met je werkgever zo snel mogelijk een informeel re-integratietraject op te zetten. Met snel bedoelen we voor alle duidelijkheid niet ‘snel weer aan het werk te gaan’, maar ‘tijdig over dat punt na te denken en er naartoe te werken’. Hier zelf initiatief in tonen, is niet alleen goed voor je herstel, maar geeft ook perspectief aan je werkgever, waardoor je ook je eigen onzekerheden rond je werk kan wegnemen.

Als je dit niet wist: alle begrip daarvoor. Want veel mensen, ook werkgevers, halen beide rollen helaas nog door elkaar. Een arbeidsarts is niet iemand die in opdracht van je werkgever komt controleren of je wel écht ziek bent. Je arbeidsarts is er om je te helpen. Hij of zij gaat, samen met onder andere je behandelend arts en eventueel je preventieadviseur psychosociale aspecten of andere preventieadviseurs, je mee adviseren en begeleiden bij je herstel, en besteedt daarbij extra aandacht aan je uiteindelijke terugkeer naar het werk.

• Controlearts, adviserende arts, behandelende arts, arbeidsarts… Kan je er niet aan uit? Dan vind je hier een duidelijk overzicht.

Er zijn heel veel mogelijkheden om terug aan het werk te gaan. Voltijds of deeltijds, in je huidige functie (al dan niet met tijdelijk aangepaste taken) of in een totaal andere rol, thuis of op kantoor (of hybride)…? Het zijn voorbeelden van parameters waar jij in samenspraak met de arbeidsarts en andere hulpverleners een goed evenwicht in probeert te vinden om de terugkeer naar het werk zo vlot en duurzaam mogelijk te laten verlopen.

Uiteraard hopen we dat jullie samen tot een oplossing komen, maar zelfs de meest constructieve werkgever kan niet aan alles tegemoetkomen. Soms is er binnen de huidige activiteiten bijvoorbeeld geen mogelijkheid om je de vereiste aangepaste job aan te bieden. Durf in dat geval ook de arbeidsmarkt te verkennen - bijvoorbeeld via A3W3, ons pilootproject met de VDAB. Je weet nooit welke deuren dat opent.

Valt een van je collega’s uit? Weet dan dat die persoon dat niet gewild heeft. Neem het hem of haar dus niet kwalijk als je even wat werk moet overnemen, maar overleg met je werkgever hoe jullie dat gaan oplossen. En bekijk in functie van jullie relatie of het een goed idee is om contact te onderhouden en welke onderwerpen je daar wel en niet ter sprake brengt. En uiteraard: wees constructief en positief bij zijn of haar terugkeer naar de werkvloer.

We hopen dat deze tips je sterker maken zodat je in een huidige of eventuele toekomstige situatie zelf het heft in handen kan nemen voor een goeie terugkeer van jezelf of een collega. Want re-integratie is een win-win voor de hele organisatie.