Bijna 1 op de 2 werkende Belgen kampt met angst en depressieve gevoelens
Expert Lode Godderis
CEO IDEWE
Studie van IDEWE en KU Leuven meet corona-impact op de mentale gezondheid van werkende Belgen
De coronacrisis brengt niet alleen fysieke, maar ook een aantal niet te verwaarlozen mentale gezondheidsklachten met zich mee. Bijna de helft van de werkende Belgen (48%) blijkt na een maand coronamaatregelen met angst en depressieve gevoelens te kampen. In de zorg- en de voedingssector loopt dit zelfs op tot 56%. Daarnaast verklaart maar liefst 38% van de respondenten slecht te functioneren. Dit blijkt uit een eerste grote coronastudie van KU Leuven en IDEWE, waarvoor meer dan 6.500 werkende Belgen werden bevraagd. Uit het onderzoek blijkt verder dat alleenstaanden en wie door de crisis niet werkt, het hardst worden getroffen door de coronacrisis.
Hoe voelen werkende Belgen zich na 4 weken lockdown? Dit wilden de KU Leuven en IDEWE, de grootste externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, te weten komen in deze eerste van vier grootschalige bevragingen. Wat blijkt: voor bijna de helft (48%) leidt deze periode tot meer depressieve gevoelens en angstige gedachten. Zij ervaarden minstens 2 van de volgende klachten (iets meer dan gewoonlijk of meer dan gewoonlijk):
- Ik heb het gevoel gehad dat ik voortdurend onder druk stond (53%)
- Ik ben door zorgen veel slaap tekort gekomen (41%)
- Ik heb me ongelukkig en neerslachtig gevoeld (40%)
- Ik heb het gevoel gehad mijn moeilijkheden niet de baas te kunnen (26%)
Als we de sectoren vergelijken, zien we grote verschillen. Zo kampt maar liefst 56% van de werkenden in zowel de zorg- als de voedingssector met depressieve gevoelens en angsten, terwijl dit in de land- en tuinbouwsector ‘slechts’ 39% is.
Over het algemeen is 61% van de respondenten tevreden met zijn job. De jobtevredenheid is het laagst in de voedingssector (49%), bij de hulpdiensten (52%) en in de logistiek en retail (55%). De kantoor- (66%), overheids- (66%) en de industrie & reinigingssector (67%) scoren hier dan weer het hoogst op.
Prof. dr. Lode Godderis, IDEWE & KU Leuven: “Het personeel in de zorg- en voedingssector trok al meermaals aan de alarmbel, niet alleen omwille van de hoge werkdruk en de moeilijke werkomstandigheden, maar ook omwille van de angst om zelf ziek te worden en om anderen te besmetten. Uit dit onderzoek blijkt dat ook werkenden uit andere sectoren het niet makkelijk hebben. Ook zij zijn bang voor het virus en de vele onzekerheden die deze nieuwe situatie met zich teweegbrengt. Daarnaast wordt er massaal getelewerkt en moeten gezinnen dat ook nog weten te combineren met de opvang en begeleiding bij het schoolwerk op afstand van hun kinderen.”
Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de gezinssituatie voor een stuk bepalend is in hoe werkenden zich voelen. Zo komen angst en depressieve gevoelens het vaakst voor bij alleenstaanden met kinderen (54%), op de voet gevolgd door samenwonenden met kinderen (49%) en alleenstaanden zonder kinderen (48%). Het best scoren dan weer de samenwonenden zonder kinderen (42%).
“Mensen met kinderen willen hun werk dan wel even goed doen als daarvoor én eveneens de ouderrol opnemen, maar dit lukt nu even niet allemaal perfect. Dit brengt de nodige stress en frustraties met zich mee. Maar het is normaal dat je dit gevoel hebt; je bent niet alleen. Belangrijk is dat je er niet mee mag blijven zitten. Bekijk de zaken week per week en maak hierover concrete afspraken met je collega’s en leidinggevenden.” aldus Lode Godderis.
Werken en gezinssituatie hebben een invloed op ons dagelijks functioneren
Voor 38% van de werkende Belgen heeft de coronacrisis een negatieve weerslag op hun dagelijkse functioneren. Zij ervaarden minstens 3 van de volgende 6 klachten:
- Ik heb me (veel) minder dan gewoonlijk kunnen concentreren op mijn bezigheden (50%).
- Ik heb (veel) minder dan gewoonlijk plezier kunnen beleven aan mijn dagelijkse bezigheden (43%).
- Ik heb me alles bij elkaar (veel) minder dan gewoonlijk (redelijk) gelukkig gevoeld (43%).
- Ik heb (veel) minder dan gewoonlijk het gevoel gehad zinvol bezig te zijn (37%).
- Ik voelde me (veel) minder dan gewoonlijk in staat beslissingen (over dingen) te nemen (22%).
- Ik ben (veel) minder dan gewoonlijk in staat geweest mijn problemen onder ogen te zien (14%).
Alleenstaanden zonder kinderen (45%) hebben het het moeilijkst om om te gaan met de stress en de eenzaamheid als gevolg van de lockdown. Samenwonenden zonder kinderen scoren dan weer het best als gepeild wordt naar hun dagelijks functioneren.
Het onderzoek ging ook na wat al dan niet werken doet met onze mentale gezondheid. Wat blijkt; tijdelijke werkloosheid heeft hier een belangrijke negatieve impact op. Zo ondervindt 38% van wie tijdens de coronacrisis nog volwaardig aan de slag is, klachten in het dagelijks functioneren. De klachten nemen toe naarmate men door de coronacrisis minder aan het werk is. Zo verklaart 45% van de deeltijds technisch werklozen dagelijks slechter te functioneren en bij wie volledig technisch werkloos is, loopt dit zelfs op tot bijna de helft (49%).
De omgekeerde beweging zien we bij de jobtevredenheid. Bij wie nog volwaardig werkt, is 62% tevreden over zijn job. De jobtevredenheid neemt af tot 50% bij wie deeltijds technisch werkloos is door de coronacrisis. Slechts 1 op de 3 respondenten die volledig technisch werkloos zijn, geeft aan tevreden te zijn over zijn job (33%).
“Ondanks de hoge werkdruk en de moeilijkere werkomstandigheden die heel wat stress en onzekerheid met zich meebrengen, blijkt uit dit onderzoek dat het al dan niet hebben van werk een cruciale factor in hoe we ons voelen. Werk zal ook na de crisis een belangrijke impact hebben op onze mentale gezondheid en inzetten op veilig werk kan mentale gezondheidsklachten voorkomen. Daarom is het nu al belangrijk voor ondernemingen om een gesprek te hebben met hun werknemers over hoe ze de terugkeer naar het werk veilig willen aanpakken. Nodig werknemers uit om hierover mee na te denken; dat creëert meer inspraak waardoor de regels concreter en effectief ook gevolgd zullen worden,” aldus Lode Godderis.
En wat met onze emoties?
Het onderzoek peilde ook naar de emoties van de werkende Belgen. Ruim de helft van de respondenten zegt ‘gespannen’ (52%) te zijn en 38% is ‘bang’. Maar er zijn ook positieve emoties die het in deze tijden goed doen. Zo zegt een ruime meerderheid ‘alert’ (85%), ‘aandachtig (81%),‘vastberaden’ (73%) en ‘energiek’ (71%) te zijn.
Methodologie:
Op 26 maart lanceerden IDEWE en KU Leuven een onderzoek, waarbij ze willen achterhalen welke invloed de coronacrisis heeft op het mentaal welzijn van werkende Belgen. Dit was de eerste bevraging van een reeks van vier, steeds met een tussenperiode van 4 weken. In totaal vulden 6.515 werkende Belgen de eerste vragenlijst volledig in.
Volgend deel van onderzoek: Hoeveel belang hechten organisaties aan het welzijn van hun werknemers?
IDEWE en de KU Leuven willen de Belgische werkenden drie maanden lang opvolgen en hen in deze periode 4 keer bevragen. Het volgende deel van dit onderzoek zal focussen op het belang van het welzijn van werknemers voor organisaties in coronatijden. Investeren ze in goede informatie over nieuwe procedures op het werk door de crisis? En tonen ze begrip voor de familiale noden van werknemers? Dergelijke hulpbronnen kunnen de negatieve impact van de crisis voor werknemers temperen. Wie wil deelnemen aan het volgende onderzoek, kan dit doen door hier te klikken.