“Wees waakzaam voor technostress en peil hier vaak genoeg naar bij je werknemers.”
Dossier Mensgericht digitaliseren – deel 1
De opkomst van AI en andere technologische ontwikkelingen gaan onze job een stuk vergemakkelijken. Toch brengt digitalisering ook uitdagingen met zich mee. IDEWE peilde in samenwerking met KU Leuven bij 1.027 werknemers en zelfstandigen in België naar de mate waarin zij bepaalde ‘technostressoren’ ervaren.
Als iemand ‘technostress’ heeft, betekent dat dat die persoon niet meer gezond kan omgaan met bepaalde technologische veranderingen. In dit eerste deel van ons Dossier Mensgericht Digitaliseren gaat IDEWE-onderzoeker Tinne Vander Elst dieper in op de verschillende vormen van ‘technostress’ en welke inzichten ons onderzoek biedt over de mate waarin de respondenten die ervaren.
Weten wat de impact van technostress kan zijn op de werkervaring? Dat delen we in deel 2 van dit dossier. Schrijf je in op onze nieuwsbrief en krijg een seintje wanneer dat deel online staat.
Hieronder vind je de vijf technostressoren op een rijtje, beginnend bij de volgens het onderzoek meest voorkomende:
1. Techno-onzekerheid
WAT IS HET? Onzekerheid voelen over het werk en de rollen door voortdurende technologische veranderingen en evoluties. Een gevolg van techno-onzekerheid is dat werknemers zich constant verplicht voelen om zich bij te scholen om over al die nieuwe toepassingen bij te blijven.
WAT ZEGT ONS ONDERZOEK? 21.6% van de respondenten kreeg hiermee te maken. En dan met name in de leeftijdscategorie van 55 jaar of ouder: daarin scoort 27,1% hoog op techno-onzekerheid, tegenover 13,2% in de categorie tussen 35 en 44 jaar. Opvallend is dat mensen mét ICT-achtergrond of -werkervaring deze stressor niet meer of minder ervaren dan mensen zonder. We zagen in het onderzoek ook geen verschil tussen arbeiders en bedienden. Een factor die wél een rol speelt, is de werkomgeving of sector: zo zien we dat respondenten die in een kantooromgeving werken, meer techno-onzekerheid ervaren (35,5%) dan in de zorg (18,2%) en het onderwijs (13,7%).
2. Techno-complexiteit
WAT IS HET? Het gevoel dat de job opeens veel moeilijker is geworden door nieuwe technologie en dat je als werknemer niet voldoende technologische vaardigheden (meer) hebt om je werk zo goed mogelijk uit te voeren.
WAT ZEGT ONS ONDERZOEK? 14,1 procent heeft hier wel eens last van. Ook op deze stressor scoort de leeftijdscategorie van 55 jaar of ouder het hoogst (20,8%). Dit staat tegenover 3,7% bij respondenten tussen 25 en 34 jaar, 10,6% tussen 35 en 44 jaar en 11,7% tussen 45 en 54 jaar. Respondenten met een ICT-achtergrond ervaren – niet onverwacht – minder techno-complexiteit (7,4%) dan de andere deelnemers (15,1%).
3. Techno-overlading
WAT IS HET? Het gevoel dat technologie medewerkers dwingt om meer, sneller en langer te werken.
WAT ZEGT ONS ONDERZOEK? 13,7% van de respondenten wijst op deze technostressor. In tegenstelling tot techno-onzekerheid en -complexiteit is leeftijd bij techno-overlading geen samenhangende factor. Dat geldt ook voor de sector waarin we werken en het al dan niet hebben van werkervaring of een diploma in ICT – best opvallend, aangezien ICT’ers juist het meest bezig zijn met technologie in hun werkdag.
4. Techno-invasie
WAT IS HET? Het gevoel voortdurend gecontacteerd te kunnen worden en steeds verbonden te moeten zijn met het werk door technologieën, waardoor de grens tussen werk en privé vervaagt.
WAT ZEGT ONS ONDERZOEK? 5,1 procent van de respondenten ervaart techno-invasie. In een tijd waarin er veel te doen is rond het belang van het bewaken van de work-lifebalans en het recht op deconnectie, blijkt techno-invasie alsnog de op-één-na minst vaak ervaren stressor. Daarnaast ligt deze stressor min of meer gelijk over de sectoren en leeftijden heen.
De opkomst van het hybride werken heeft uiteraard ook impact op hoe we met technologie omgaan, zeker qua techno-invasie. In ons eerdere dossier over ‘Hybride Werken’ lees je hoe je ervoor zorgt dat ICT je hybride werken stimuleert in plaats van tegenwerkt.
“Gezien de opmars van AI is het belangrijk om het gevoel van techno-onveiligheid bij werknemers in het oog te houden”
5. Techno-onveiligheid
WAT IS HET? Deze technostressor beschrijft de situatie waarin snel veranderende technologie gebruikers een bedreigend gevoel geeft: ze zijn bang dat technologie – of een ICT-vaardigere collega – hun job op termijn gaat overnemen.
WAT ZEGT ONS ONDERZOEK? Techno-onveiligheid wordt volgens ons onderzoek voorlopig nog het minst vaak ervaren (2,6%) – ook in de ICT. Best verrassend, gezien de recente opkomst van artificiële intelligentie. We verwachten gezien de verdere opmars van AI dat dit cijfer in de toekomst nog fors kan stijgen, en is deze technostressor een hele belangrijke om als werkgever in het oog te houden, zeker wanneer u belangrijke stappen zet in de implementatie van AI. Voor techno-onveiligheid zien we ook dat bij de overheid een significant groter deel van de respondenten (5.8%) hoog scoort, in vergelijking met bijvoorbeeld de zorgsector (1.0%).
Kortom, technologie brengt niet alleen vooruitgang, maar ook een aantal aandachtspunten met zich mee. Zeker als er een aantal technostressoren tegelijk worden ervaren, kan dit voor enorme onrust zorgen. Wees hier als werkgever dus voldoende waakzaam voor en peil vaak genoeg naar de mate van technostress bij uw werknemers.
Wat je als werkgever kunt doen om technostress te verminderen of te vermijden, vertellen we in deel 3 van dit dossier. Schrijf je in op onze nieuwsbrief en krijg een seintje wanneer dat deel online staat.