Een gezonde leefstijl als wapen tegen slaperigheid
Expert Frank Weckx
Segmentmanager Logistiek & Retail
Hoe kunnen we vrachtwagenchauffeurs helpen gezonder te leven?
Uit onderzoek van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde blijkt dat tijdens 1 op de 20 ritten een slaperige chauffeur achter het stuur zit. Daardoor wordt het risico op een ongeval 4 tot 6 keer groter en zijn de gevolgen ernstiger. “Investeren in maatregelen om professionele chauffeurs toe te laten een gezonde leefstijl aan te nemen, is belangrijk om hen te wapenen tegen deze onderschatte doder in het verkeer”, aldus Lode Godderis, directeur kennis, informatie en research bij IDEWE.
Chauffeurs hebben een cruciaal beroep, dat is de voorbije maanden tijdens de coronacrisis nog maar eens gebleken. Terwijl heel wat sectoren verplicht het werk (moesten) stopzetten, bleven zij doorgaan om de bevoorrading van cruciale sectoren te garanderen. Hun gezondheid en veiligheid zijn bijgevolg van levensbelang voor ons allemaal. Het is daarom alarmerend dat uit de ongevallenstatistieken blijkt dat 10 tot 20% van alle ongevallen met vrachtwagens te wijten is aan slaperigheid van de chauffeur. Op snelwegen liggen die cijfers zelfs nog 10% hoger. “Vrachtwagenbestuurders zijn zeer vatbaar voor vermoeidheid”, aldus Lode Godderis. “Ze zitten alleen in hun cabine, tijdens vaak lange en monotone ritten, terwijl de slaapfaciliteiten langs de kant van de weg vaak ver van ideaal zijn. Het drukke verkeer en de tijdsdruk zorgen bovendien voor extra stress en dat doet chauffeurs sneller grijpen naar snelle suikers en koolhydraten. We zien ook dat mensen die te weinig slapen gemakkelijker voor energierijke voedingsproducten kiezen. Dat zijn helaas ook de producten die ervoor zorgen dat ons lichaamsgewicht toeneemt.”
Overgewicht en gebrek aan beweging
“Meer dan 71% van de vrachtwagenchauffeurs weegt te zwaar en dat overgewicht stijgt met de leeftijd. Meer dan 74% komt er bovendien niet toe om elke dag voldoende te bewegen. Dat is een ongezonde combinatie. Door het onregelmatige leven on the road is voldoende bewegen ook niet zo evident. Als je echter weet dat er een direct verband is tussen een ongezonde leefstijl en slaperigheid, dan is het meer dan de moeite waard dat overheid, sector en werkgevers nadenken over wat ze kunnen doen om chauffeurs voldoende mogelijkheden te bieden om gezonder te gaan leven. Pas als de juiste context geschapen is, kunnen we individuen op een efficiënte manier motiveren om hun levensstijl aan te passen.”
Wegrestaurants als gezonde oases
“Het komt erop aan om samen een context te creëren waarin een gezonde leefstijl voor deze beroepsgroep evident wordt. Omdat het een zeer eenzaam beroep is, is dat niet gemakkelijk maar er zijn zeker mogelijkheden. Wegrestaurants hebben de voorbije jaren al inspanningen geleverd om hun voedingsaanbod gevarieerder te maken en ook gezonde producten in de rekken te leggen. Dat is een belangrijke stap. Het zijn immers plekken waar chauffeurs vaak terechtkomen voor hun verplichte stops. Maar er is op dit vlak nog meer mogelijk.”
“Restaurants kunnen hun gezonde keuzes ook nog duidelijker en prominenter afficheren. We eten immers vaak met onze ogen. Als we honger hebben, grijpen we vaak naar dingen waarvan we weten dat ze ons snel voldoening geven … en dat is doorgaans niet meteen: fruit, groenten of quinoa. Omdat gezonde voeding vaak duurder is dan het ongezonde alternatief, kan de sector nagaan hoe goedkope en gezonde producten kunnen aangeboden worden. Verder kunnen we initiatieven ontwikkelen om van de wegrestaurants plekken te maken waar beweging mogelijk is. Zo heb ik een voorbeeld gezien van een restaurant waar een looppiste aan verbonden is.”
Groepsgevoel met gezondheid als motiverende factor
“Er zijn ook mogelijkheden om chauffeurs via smartphones te stimuleren om meer te bewegen. Denk ook aan stappentellers en uitdagingen om in een bepaalde periode samen met het transportbedrijf een afstand af te leggen. Digitale communicatie kan helpen om een groepsgevoel te creëren waarbij gezondheid een motiverende factor is. Gezond leven als positief gespreksonderwerp, waarbij collega’s elkaar kunnen helpen en ondersteunen om een imago te creëren van de fitte transporteur. Hierin kunnen sectororganisaties zeker het voortouw nemen.”
“Sowieso heeft een geleidelijke maar volgehouden aanpak het meeste kans om de gezondheid van deze belangrijke beroepsgroep te verbeteren. Het ‘Vervang er eentje’-pakket van IDEWE kan werkgevers daarbij helpen. Het bevat korte maar bevattelijke boodschappen, hulpmiddelen voor laagdrempelige acties om chauffeurs stapsgewijs tot een gezondere leefstijl te inspireren, zonder daarbij een radicale ommezwaai van de leefgewoonten te ambiëren. Mensen veranderen hun gedrag nu eenmaal niet van vandaag op morgen.”