Overdag gezond leven, ’s nachts goed slapen
Expert Hilde Vandenkieboom
Preventiedeskundige arbeidsverpleegkundige - gezondheidspromotie
Dag van de slaap op 15 maart 2024
De voorbije maanden is de verkoop van slaapmedicatie gestegen en dat is geen goede evolutie. De dag van de slaap is een uitstekende aanleiding om met Hilde Vandenkieboom naar alternatieven te zoeken. “De voorwaarde voor een goede nachtrust is een gezonde leefstijl overdag”, zegt ze.
“We gaan er vaak ten onrechte vanuit dat goed slapen een evidentie is als we na een drukke dag onze ogen sluiten”, zegt preventiedeskundige arbeidsverpleegkundige Hilde Vandenkieboom van IDEWE. “En het klopt dat ons lichaam, dankzij onze biologische klok, weet wanneer het dag en nacht is. Helaas zetten we het vaak op het verkeerde been, waardoor het in de war geraakt.”
Tegenstrijdige signalen
Dat gebeurt bijvoorbeeld als we laat tafelen. “Aangezien onze spijsvertering ’s nachts op een lager pitje staat, moet ons lichaam extra inspanning doen om voedsel te verteren op een ogenblik dat we verondersteld worden te rusten. Ook als we tot net voor het slapengaan onze smartphone of laptop gebruiken, zorgt de blootstelling aan (blauw) licht voor een tegenstrijdig signaal.”
Voldoende beweging is, net als gezonde voeding een belangrijk onderdeel van een gezonde leefstijl. “Maar als we intensief gaan sporten en we kruipen meteen daarna in bed, dan bestaat het risico dat de temperatuur van ons lichaam nog te hoog is en de hormonen die ons wakker en alert houden nog zeer actief zijn. Ook dat is opnieuw een zeer verwarrende boodschap, die niet van dien aard is dat je rustig de slaap zal kunnen vatten.”
Slapen kun je leren
Het goede nieuws voor iedereen die slaapproblemen heeft en vaststelt dat zijn of haar leefstijl er misschien iets mee te maken heeft: slapen kun je leren. Als werkgever kun je je werknemers bovendien helpen om aandacht te hebben voor een gezonde leefstijl én nachtrust. We hebben daarvoor twee infosessies uitgewerkt:
- ‘Slapen ... en morgen gezond weer op’ een workshop met tips en tricks voor een goede slaaphygiëne.
- ‘Ne vroege en ne late’ voor mensen die ploegwerk verrichten
Goede nachtrust begint bij het ontwaken
Om goed te kunnen slapen moeten we dus best wat moeite doen. “We wachten daar best niet meer tot voor we naar bed gaan. De voorbereiding voor een goede nachtrust begint zodra we ’s morgens onze ogen opendoen. Door er de dag door een gezonde leefstijl op na houden, bereiden we ons lichaam automatisch ook voor op de nacht die komt. Daar hoort bijvoorbeeld ook een regelmatig eetpatroon bij, zonder late en zware maaltijden of te veel alcohol en voldoende beweging.”
“Ook op vlak van het psychische welbevinden is het belangrijk om rust en ontspanning in te bouwen en daar niet pas mee te beginnen als je al in je bed ligt. Werken op de laptop tot net voor je de ogen sluit, is ook daarom geen goed idee. Een slaapritueel inbouwen waarmee je je lichaam een duidelijk signaal geeft, is dat wel. Net zoals regelmaat brengen in het uur van slapen en opstaan. In het weekend kun je wat langer in je bed blijven maar liefst niet meer dan een uur omdat anders het slaapritme verstoord wordt. Denk aan de sociale jetlag die ontstaat omdat je op zaterdag lang opblijft, waardoor je op zondagochtend lang in bed blijft liggen. Op zondagavond ben je dan nog te wakker om vroeg te gaan slapen, waardoor je op maandagochtend niet op tijd uit bed kan.”