Epidemiebarometer voortaan verankerd in de Codex
Expert Hilde Vanacker
Directeur medische preventie
IDEWE helpt je bij het concretiseren van de preventiemaatregelen
Op maandag 7 maart 2022 werd een artikel aan de Codex over het Welzijn op het werk toegevoegd. Voortaan treedt bij de afkondiging van een epidemie of pandemie ook in bedrijven een barometer in werking. De werkgever neemt dan bijzondere preventiemaatregelen die aangepast zijn aan de fase van de epidemie, de concrete arbeidsomstandigheden en de werkcontext.
Sinds 11 mei 2022 is de ‘Generieke Gids’ niet meer van kracht
Sinds mei 2020 is de generieke gids ‘Veilig werken tijdens een epidemie of een pandemie’ voor werkgevers een belangrijk instrument geweest om virusverspreiding te bestrijden en ervoor te zorgen dat werknemers zo veilig en gezond mogelijk kunnen blijven werken. Om deze bijzondere preventiemaatregelen te verankeren en paraat te zijn voor volgende golven van het coronavirus of andere epidemieën werd de verplichting tot het nemen van bijzondere preventiemaatregelen tijdens een epidemie of pandemie in de Codex vastgelegd. Het KB daarover verscheen op 10 maart 2022 in het Staatsblad.
Fris in het geheugen
“Toen de coronapandemie uitbrak hebben we met vallen en opstaan geleerd welke maatregelen effectief waren om dit virus te bestrijden”, zegt directeur Medische Preventie Hilde Vanacker van IDEWE. “Preventiemaatregelen zoals mondmaskers en handalcohol waren in het begin van de pandemie ook niet voldoende beschikbaar. Omdat mensen veel tijd doorbrengen op het werk is snel duidelijk geworden dat dit een belangrijke plek was om een dam op te werpen tegen een verdere verspreiding. Nu de maatregelen om ons te beschermen nog fris in het geheugen zitten, heeft de wetgever terecht geoordeeld dat de bijzondere maatregelen bij een epidemie dus best in de Codex konden opgenomen worden. Het zou jammer zijn mochten we bij een volgende gezondheidscrisis het warm water opnieuw moeten uitvinden.”
“Elk bedrijf zal de maatregelen uit de vernieuwde generieke gids concreet moeten uitwerken, op maat van hun activiteiten, arbeidsomstandigheden en -organisatie. Op die manier krijgen werkgevers de kans om zich goed voor te bereiden op een nieuwe gezondheidscrisis, in de hoop dat de gevolgen nooit meer zo ingrijpend zullen zijn.”
Groen, oranje, rood
Bij het afkondigen van een epidemie treedt voortaan ook in bedrijven een barometer in werking. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie fases.
De groene waakzaamheidsfase treedt automatisch in werking bij de afkondiging van de epidemie of pandemie. Ze duurt tot twee maanden na het afkondigen van de gezondheidscrisis. Tijdens de oranje interventiefase worden maatregelen genomen om uitbraken en clusters te beheersen. De rode of kritische fase vergt maatregelen om een lockdown van het bedrijf te voorkomen.
Op drie niveaus kan beslist worden om op te schalen of te versoepelen.
- Op niveau van de onderneming, na advies van de arbeidsarts
- Op niveau van de sector, in het bevoegd paritair comité
- Lokaal of regionaal, door de bevoegde overheid
De bijzondere maatregelen die bij elke fase moeten toegepast worden staan beschreven in de nieuwe versie van de generieke gids die op 7 maart 2022 in werking is getreden.
Concretiseren op basis van de risicoanalyse
Veel van de bijzondere maatregelen zijn ons intussen bekend. Maar omdat elk bedrijf anders is moeten de voorgeschreven maatregelen ook geconcretiseerd worden op bedrijfsniveau. IDEWE kan die oefening samen met jou maken.
Op 11 mei 2022, twee maanden nadat de coronapandemie officieel afliep, eindigde ook de ‘nazorgfase’. Sindsdien zijn bedrijven niet langer verplicht om de specifieke preventiemaatregelen uit de ‘Generieke Gids Veilig Werken tijdens een epidemie of een pandemie’ en de aanvullende sectorgidsen toe te passen.
De ‘Generieke Gids’ was tijdens de pandemie de baken die ondernemingen in staat stelde om de activiteiten verder te zetten. Dankzij de preventiemaatregelen die erin werden beschreven konden werknemers veilig aan de slag blijven terwijl de verspreiding van het virus werd afgeremd.
De specifieke preventiemaatregelen hoeven vandaag dus niet meer. De Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk roept de ondernemingen echter op om ook nu nog alert te blijven voor mogelijke haarden van virusoverdracht. Contacteer in dat geval onmiddellijk je arbeidsarts.
De Raad wijst er ook op dat het ook nodig is om aandacht te blijven schenken aan de re-integratie van longcovidpatiënten en maatregelen te treffen om de impact van de gezondheidscrisis op het mentale welzijn het hoofd te bieden. Werknemers die nog niet (volledig) gevaccineerd zijn worden bovendien opgeroepen om dat alsnog te doen.
Uiteraard blijft het ook belangrijk om aandacht te hebben voor infectiepreventie en het bewaken van de binnenluchtkwaliteit, en in het bijzonder voor ventilatie en verluchting.