Arbeidsinspectie neemt de risicoanalyses ergonomie onder de loep
Expert Hans Op het Eyndt
Preventieadviseur ergonomie
57% van de werkgerelateerde gezondheidsklachten te wijten aan musculoskeletale aandoeningen
Werkgerelateerde gezondheidsklachten van Belgische werknemers zijn in 57% van de gevallen te wijten aan musculoskeletale aandoeningen (MSA), blijkt uit cijfers van VerV, de beroepsvereniging voor Ergonomie. Om het belang van preventie te benadrukken controleert de arbeidsinspectie dit voorjaar of werkgevers, in de sector van de vervaardiging van voedingsmiddelen en in de sector van de transport- en koeriersactiviteiten, hun risico’s goed in kaart hebben gebracht. IDEWE-experten kunnen u daarbij helpen.
Musculoskeletale aandoeningen zorgen voor een vermindering van de individuele levenskwaliteit en de arbeidsprestaties en brengen zowel individuen als organisaties in de problemen. “Om dat te voorkomen wil de arbeidsinspectie er in eerste instantie voor zorgen dat de wetgeving met betrekking tot ergonomische arbeidsomstandigheden wordt nageleefd”, zegt ergonoom Hans Op het Eyndt van IDEWE. “De risicoanalyse is dan het eerste instrument dat in het vizier komt. Het is nooit eerder gebeurd dat daar zo specifiek de nadruk wordt op gelegd maar het is dan ook een bijzonder belangrijk instrument. Pas als je als werkgever op de hoogte bent van de mogelijke risico’s, kan je maatregelen treffen om ze tegen te gaan en die opnemen in het meerjarenplan en het jaaractieplan.”
12 risicofactoren
Ergonomische risico’s gaan veel verder dan ‘tillen’ en ‘verkeerd zitten’; de onderwerpen waar we spontaan aan denken. De VerV heeft 12 ergonomische risico’s gedefinieerd waar een risicoanalyse minstens aandacht aan moet besteden. Het gaat over:
- tillen, dragen en houden
- trekken en duwen
- repetitief werken
- verplaatsen van personen
- werken met beeldschermen
- werken in ongunstige houdingen
- staand werken
- zittend werken
- vermoeiend werken
- geknield en gehurkt werken
- cognitieve en mentale belasting
- omgevingsfactoren (verlichting, geluid, trillingen, klimaat)
“Een lichaam is gemaakt om te bewegen”, zegt Hans Op het Eyndt. “Lichaamsbelasting is op zich dus niet het probleem. Dat wordt het pas als het lichaam systematisch op een verkeerde manier belast wordt. Vaak kan bijvoorbeeld door het tillen van lasten, al zijn er ook andere ergonomische risico's. Denk maar aan de kilometers die orderpickers met een pickkar of transpallet moeten afleggen en daarbij een paar honderd keer per dag over een drempeltje moeten rijden. Of collega’s die aan de verzending continu dezelfde handelingen moeten uitvoeren tijdens het inpakken van de bestellingen en ondertussen nagenoeg statisch op dezelfde plaats blijven staan."
Gebruiksvriendelijkheid en productiviteit
In de sectoren die momenteel in het vizier van de arbeidsinspectie komen, speelt vaak een combinatie van risicofactoren.
“Je kan van een fysiek belastende job niet zomaar een job maken waar geen lichamelijke inspanning meer bij nodig is. Het is dus voor de werkgever vaak een moeilijke oefening maar met gerichte maatregelen is het doorgaans wel mogelijk om situaties te optimaliseren. Vaak komt het neer op het introduceren van een reeks kleine verbeteringen waardoor de overbelasting kan afnemen. Door ervoor te zorgen dat verplaatsingen of het aantal bewegingen beperkt worden bijvoorbeeld, in hoogte verstelbare transpallets en verwerkingstafels ter beschiking te stellen of afspraken te maken met leveranciers over het gewicht van de goederen. Ergonomie gaat hand in hand met gebruiksvriendelijkheid en productiviteit. Als een werkplek goed gedesignd is, is het ook aangenaam en comfortabel om daar te werken en dat komt de productiviteit ten goede.”
Aantrekkelijke werkgever
Naast de noodzaak om ergonomische maatregelen te treffen om MSA en ziekteverzuim te vermijden, is het ook een manier om je als werkgever te onderscheiden in the war for talent. “Investeren in MSA-preventie gebeurt niet altijd spontaan omdat de aandoeningen zich vaak pas manifesteren na een lange tijd. De belasting blijft vaak jaren onder de radar. De weg naar herstel is helaas ook vaak een langdurig proces. Het is dus belangrijk om proactief te handelen en problemen te vermijden. Wie in deze sector aan de slag wil gaan, weet dat het over een fysieke job gaat. Het is logisch dat hij of zij dan zal kiezen voor een werkgever die dat ook erkent en die bereid is om in dialoog te gaan om risico’s op een duurzame manier aan te pakken. Waar werknemers zich onvoldoende ondersteund weten door leidinggevenden en collega's, dreigt er een hoger ziekteverzuim omwille van de MSA. Het zal ook langer duren vooraleer ze opnieuw de stap zetten om terug aan het werk te gaan.”
IDEWE biedt zowel voor grote bedrijven als kmo’s ondersteuning aan bij de opmaak van de risicoanalyse ergonomie, de analyse van de aandachtspunten en het opzetten van een actieplan. Lees hoe we met een geïntegreerde aanpak een duurzaam resultaat bereiken.