Veilig onderhoud van machines is geen kwestie van geluk
Expert Paul Van Hauwermeiren
Preventieadviseur arbeidsveiligheid
Maak werk van een goed gecommuniceerde LoToTo-procedure
De LoToTo-procedure is een veiligheidsmaatregel die gebruikt wordt in de industrie om ervoor te zorgen dat gevaarlijke machines of situaties veilig uitgeschakeld en vergrendeld zijn voordat onderhoud of herstellingen worden uitgevoerd. Wat zijn de stappen die moeten gevolgd worden om de veiligheid van de werknemers te beschermen tegen ongelukken of schade door onbedoelde acties? Contacteer IDEWE voor ondersteuning bij het opstellen en de introductie van de procedures.
“Arbeidsinspectie legt vandaag vaak machines stil omdat er geen afspraken zijn gemaakt over de procedures die moeten gehanteerd worden bij onderhoud of defecten”, vertelt Paul Van Hauwermeiren, preventieadviseur arbeidsveiligheid bij IDEWE. “Al te vaak worden vooraf de aanwezige energieën (perslucht, hydraulische druk, elektriciteit ...) niet uitgeschakeld, waardoor nog veel ernstige en zelfs dodelijke arbeidsongevallen gebeuren. Naast de aandacht die besteed wordt aan de last minute risicoanalyse en aan orde en netheid, mag de LoToTo-procedure daarom niet ontbreken in een veiligheidsbeleid.”
Wat is het probleem?
“Zodra je als technieker, die verondersteld wordt om een defect te herstellen of onderhoud te doen, een machine uitschakelt moet je er rekening mee houden dat iemand anders ze te goeder trouw weer kan inschakelen. De aan-uit-knop en het defect kan zich immers op totaal verschillende plaatsen bevinden, waardoor je de visuele controle over de besturing verliest. Het komt er op dat ogenblik op aan om op de juiste manier met je collega’s of toevallige passanten te communiceren en een toevallige heropstart uit te sluiten.”
“Er hoeft bovendien geen derde bij betrokken te zijn. Je kunt ook verkeerdelijk veronderstellen dat de machine uitgeschakeld is, maar misschien heb je de verkeerde knop gebruikt of is er ooit verkeerd aangesloten of gelabeld, waardoor de machine alsnog kan opstarten of bewegen. Dat kan je alleen vermijden door te verifiëren of de installatie wel degelijk energieloos is gesteld en of er bijvoorbeeld geen veren meer gespannen staan of stoom kan ontsnappen.”
De LoToTo-procedure
In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is LoToTo een manier om veiligheid niet langer van geluk te laten afhangen. LoToTo is een vergrendelprocedure die techniekers stapsgewijs, en afgestemd op de complexiteit van de machine, moeten toepassen om er veilig aan te kunnen werken. Het gaat steeds over drie onafscheidelijke principes:
- Lock out: het neutraliseren en vergrendelen van alle energiebronnen in het werkgebied
- Tag out: de omgeving informatie verschaffen over de uitgevoerde werken en de duur hiervan
- Try out: de nul-energietoestand controleren
“Het is een heel eenvoudige methodiek die wel discipline en afspraken vergt. De twee laatste stappen worden immers vaak vergeten. Hoe complexer de installatie en hoe meer energiesoorten die gebruikt worden, wordt de procedure ook ingewikkelder. Daarom ben je als werkgever verplicht om een machinespecifieke vergrendelprocedure op te stellen, met schriftelijke instructies voor de verschillende taken van de betrokken werknemers”, aldus Paul Van Hauwermeiren nog.
De IDEWE-experts arbeidsveiligheid kunnen je daarbij helpen.
De basisprincipes komen aan bod tijdens de opleidingen voor preventieadviseurs niveau 3 en de Opleiding BA5 – Elektriciteit en veiligheid. Of informeer bij je regionaal IDEWE-kantoor voor een opleiding op maat.
Download de nota van de FOD WASO over de vergrendelprocedure.