Is de boekentas geslaagd voor het nieuwe schooljaar?
Expert Kurt Van Melkebeke
Segmentmanager onderwijs
Boekentassen wegen maximaal 10 procent van het lichaamsgewicht van de gebruiker
Het ogenblik dat digitale borden, laptops en ipads hun plek opeisen in het klaslokaal lijkt ook het ideale moment om terug even stil te staan bij het tijdperk van te zware boekentassen. Niet alleen voor de leerlingen die er de kiem leggen voor latere rug- en nekklachten maar ook voor leerkrachten die dag in dag uit overgewicht moeten meezeulen.
Kennis hoeft vandaag niet noodzakelijk veel te wegen. Een gemiddelde laptop haalt amper nog de anderhalve kilogram. Het toestel, inclusief laders en beschermtassen, weegt sowieso veel minder dan een boekentas vol boeken en cursussen.
Extra gewicht?
“Dankzij de digitalisering kan de laptop bundels werkbladen vervangen” zegt Kurt Van Melkebeke, IDEWE-segmentmanager Onderwijs. “Dat proces heeft echter tijd nodig. In de overgangsperiode bestaat het risico dat de laptop gewoon extra gewicht is dat van thuis naar de klas moet meegedragen worden. Terwijl leerlingen nu al gemiddeld 40 procent onnodig materiaal meezeulen. Het is dus belangrijk om bij het begin van het schooljaar aandacht te besteden aan wat er wel en niet in de boekentas thuishoort.”
Rughygiëne
De regel is dat het gewicht van de boekentas maximum 10 procent is van het lichaamsgewicht van de leerling. In de praktijk is dat echter 15 procent. “Dat overgewicht kan later tot rugklachten leiden. Als je weet dat rugklachten bij volwassenen schering en inslag zijn en zelfs wegen op de productiviteit op het werk, is het belangrijk om jongeren al snel bewust te maken van het belang van een goede rughygiëne. Wie als kind correct leert omgaan met de mogelijkheden en beperkingen van een rug, zal die kennis ook als volwassene handig en verstandig toepassen.”
Boekentasles
Boekentassen met overgewicht is trouwens niet alleen een probleem voor de gezondheid van leerlingen, ook leerkrachten hebben er last van. “Voor leerkrachten die geen eigen klas hebben zit er vaak niets anders op dan het materiaal voor alle lesuren van ’s morgens tot ’s avonds mee te dragen. Het is een gezamenlijke verantwoordelijk van directies, leerkrachten, leerlingen en ouders om daar bij het begin van het schooljaar bij stil te staan en op zoek te gaan naar oplossingen.”
Een goede boekentas belast het lichaam zo min mogelijk. Dat kan door het gewicht goed te verdelen en het zwaartepunt van de tas zo dicht mogelijk bij het zwaartepunt van het lichaam te brengen. Dit zorgt voor de minste afwijkingen in de lichaamshouding bij het stappen.
“Hoe verder het zwaartepunt van de boekentas van het zwaartepunt van je lichaam verwijderd is, hoe vermoeiender het wordt om ze te dragen en hoe meer je houding verandert”, aldus Kurt Van Melkebeke. “Draag je een rugzak, dan zal je bijvoorbeeld naar voor neigen. Draag je een boekentas in je rechterhand, dan zal je ter compensatie overhellen naar de linkerkant.”
Tips voor leerlingen en ouders
- Kies een schooltas met voldoende compartimenten: die maken het mogelijk om de zwaarste lasten, zoals een grote kaft of een atlas, dicht tegen je lichaam en het zwaartepunt ervan te dragen. In een tas zonder compartimenten gaan je spullen gemakkelijk doorzakken, van je lichaam weg.
- Kijk bij een rugzak ook uit naar heup- en zelfs borstbanden. Door deze aan te gespen, concentreer je het gewicht van je tas nog meer rond je lichaam.
- Een verstevigde rug in ademende materialen verhoogt het draagcomfort van een rugtas. Sommige modellen hebben zelfs speciale stiksels die luchtkanalen creëren waarlangs ventilatie mogelijk is.
- Het handvat is breed genoeg en bekleed.
- Trolleys zijn in theorie een goed idee. Ze zorgen ervoor dat je het gewicht niet meer moet dragen. Daarom worden ze vaak nog meer gevuld. Helaas moeten ze in de praktijk toch nog vaak gedragen worden omdat de verplaatsingen vaak via oneffen speelterreinen en trappen moeten gebeuren.
- Maak de boekentas elke dag helemaal leeg en vul ze opnieuw voor de volgende dag. Zo blijven er geen boeken van de vorige dag in achter.
- Koop schriften met losse bladen, zodat je niet elke dag een volledig schrift moet meenemen, maar enkel de bladen die belangrijk zijn voor de komende lessen.
- Zet een tas op de grond als je lange tijd stilstaat.
- Buig door je knieën als je je tas van de grond oppikt.
- Zwier je tas niet in één vlotte beweging van de grond naar je schouder, maar zet ze eerst in een tussenstap op een tafel of stoel.
- Ga je met de fiets naar school, zet je boekentas dan op je bagagedrager. Onderzoek heeft uitgewezen dat het risico op ongevallen verhoogt als je een tas op je rug draagt, omdat het gewicht ervan je sneller uit balans kan brengen.
- Reflectoren op je tas verhogen de veiligheid onderweg.
Tips voor schooldirecties
- Opbergkasten op school zijn ideaal om zware spullen in achter te laten, zowel buiten als tijdens de schooluren.
- Besteed de eerste weken van het schooljaar aandacht aan de boekentas. Zet een weegschaal in de klas om de boekentassen te wegen. Maak de tips in dit artikel bespreekbaar en denk samen na over manieren om het gewicht tot een minimum te beperken.
Heb je specifieke vragen over ergonomie op school?
Leg je vraag voor aan onze experten.