Hoe omgaan met agressie op het werk in coronatijden?
Expert Lode Godderis
CEO IDEWE
Geef een duidelijk signaal: agressie kan niet!
We gaan met z’n allen door een onzekere en moeilijke periode. “Als samenleving vechten we tegen een sterke, maar onzichtbare vijand. Door die onzekerheid kan de spanning oplopen waardoor de veer breekt en uiteindelijk uitmondt in agressie,” aldus Lode Godderis, CEO van IDEWE.
Dat de veer breekt, kan te maken hebben met een aantal van onze basisbehoeften die niet langer vervuld zijn. We hebben bijvoorbeeld allemaal nood aan autonomie, verbondenheid en een zekere vorm van controle over de situatie. Door de huidige crisis worden deze behoeften bedreigd.
Zo ervaren we minder autonomie omdat we beperkt worden in onze bewegingsruimte. We kunnen bijvoorbeeld niet meer afspreken met vrienden wanneer we willen. Natuurlijk doen we dit voor het grotere goed en willen we ons aan de regels houden, maar dat wil niet zeggen dat het psychologisch niets met ons doet.
Daarnaast bemoeilijkt deze crisis onze verbondenheid. We kunnen niet meer al onze geliefden in levende lijve zien en zijn teruggeplooid op ons gezin. We moeten zoveel mogelijk sociale afstand bewaren. Daar waar we in het begin elkaar geen hand meer mochten geven (en dat voelde al vreemd aan), houden we nu best 1,5 meter afstand van elkaar.
Tenslotte hebben we het gevoel de situatie niet meer meester te zijn. Dit door de dreiging van het virus en de vele onzekere parameters die ermee samengaan.
De bedreiging en belemmering van onze basisbehoeften zorgt ervoor dat we gespannen, zenuwachtig en gefrustreerd zijn. In crisistijden zien we daarom vaker agressie optreden.
Ook in crisistijden blijft agressie onaanvaardbaar!
Dat we begrijpen dat er meer agressie kan optreden, wil niet zeggen dat we dit moeten tolereren. Agressie hakt op ons in, en heeft hoe dan ook negatieve gevolgen voor alle betrokken partijen. Bijvoorbeeld, wanneer een verpleegkundige op de spoedafdeling uitgescholden of zelfs verwond wordt door een patiënt, heeft dit niet enkel een impact op hem of haar, maar ook op de patiënt zelf, op de collega’s van de spoedafdeling, op mogelijke omstaanders en op het ziekenhuis. De verpleegkundige zal mogelijks niet enkel fysieke maar ook psychische gevolgen ondervinden als gevolg van de uiting van agressie.
Wat kunnen we samen doen om agressie in te dijken?
Geef een duidelijk signaal: agressie kan niet!
Werkgevers hebben de belangrijke taak om de veiligheid en de gezondheid van hun werknemers optimaal te garanderen, ook in tijden van crisis. Om agressie binnen de organisatie te vermijden, kan er een duidelijk signaal geven worden aan iedereen die binnenkomt: Agressie is hier niet welkom. Dit kan door aan de ingang en op centrale plaatsen binnen het gebouw een visuele boodschap te plaatsen, bijvoorbeeld met een poster of een mededeling op een digitaal scherm. Houd het licht en gebruik humor. Er kan bijvoorbeeld een kapstok geplaatst worden aan de ingang met daarbij de boodschap: “Hang je agressie hier aan de kapstok.”
Wanneer agressie zich toch voordoet
Volgende tips kunnen helpen:
Alleen kalmte kan je redden
Probeer altijd kalm te blijven wanneer je met agressieve personen te maken krijgt, en dit zowel in je manier van spreken als in je manier van doen. Je kan je vanbinnen boos of angstig voelen, maar probeer dit niet te laten merken. Want als jij ook boosheid toont, ontstaat er een machtsstrijd en kan de situatie snel escaleren. Als je je angst toont, is dat voor de agressor soms een signaal om nog verder te gaan in zijn/haar agressie. Wanneer je zelf rustig blijft, is de kans groter dat de andere ook opnieuw kalm wordt. We zijn immers geneigd om elkaars gedrag te spiegelen.
Probeer begripvol te reageren
Wanneer iemand agressief is, is dat vaak een (verkeerde) manier om aan te geven dat bepaalde noden en behoeften niet vervuld zijn. Het is daarom belangrijk om in eerste instantie begrip en erkenning te tonen hiervoor. Hierdoor toon je betrokkenheid en geef je aan dat je de ernst van de situatie inziet. Op deze manier geef je ook het signaal dat de boodschap overkwam, en dat deze niet langer via agressief gedrag duidelijk gemaakt moet worden.
Wanneer begripvol reageren niet meer helpt
Hoewel begripvol reageren een goede techniek is om de situatie te ontmijnen, zijn er ook grenzen aan. Bij een escalatie, is het belangrijk om grenzen te stellen naar de agressor toe. Omgaan met dreigende escalatie kan je doen door kort te benoemen wat je ziet bij de agressor (beperk je hierbij tot feitelijkheden) en het gedrag te begrenzen. Bied hierbij een of-of alternatief aan. Bijvoorbeeld. “Of je stopt met roepen, of ik moet dit gesprek beëindigen”. Hiermee leg je de keuze bij de agressor zelf, waardoor deze minder geneigd zal zijn om de machtsstrijd verder te zetten en nog agressiever te worden. Wanneer de situatie gevaarlijk dreigt te worden, geldt maar één regel: Eigen veiligheid eerst.
Liefde en samenhorigheid in tijden van corona
Een crisis brengt niet alleen het slechte in de mens naar boven, maar gelukkig toch ook vooral het goede. Het is nu meer dan ooit belangrijk om er voor elkaar te zijn. Neem de tijd om over een incident te praten (op een veilige afstand), bied een luisterend oor. Kortom, zorg goed voor elkaar!