Help je hulpverleners met een beleid tegen AMD-gebruik
Expert Cathérine Vanderwegen
Preventieadviseur psychosociale aspecten
Alcohol, drugs en medicijnen horen niet thuis op de werkvloer
Alcohol-, medicatie- en drugsgebruik (AMD) op het werk vormen niet alleen een risico voor de eigen gezondheid, het brengt ook de veiligheid van anderen in gevaar. Dat geldt zeker voor hulpverleners die aan de slag zijn bij brandweer en politie. De aandacht voor deze problematiek hoort thuis in een structureel AMD-beleid, verplicht in de private sector volgens CAO 100 maar uiteraard evenzeer relevant in de openbare sector. IDEWE staat klaar om organisaties hierin te begeleiden.
Behalve mogelijke gezondheidsschade, vergroten alcohol, drugs en het niet-medisch begeleid gebruik van medicijnen de kans op arbeidsongevallen en lichamelijke letsels. Middelengebruik zorgt er bovendien voor dat mensen minder productief zijn en meer fouten maken. Ook wie niet meteen aan de slag moet, kan bovendien nog onder invloed zijn als hij een paar uur na het gebruik wel moet werken. En dan is er ook nog de reputatieschade, zeker voor organisaties die verondersteld worden om het vertrouwen te wekken bij de bevolking.
Verplichting als werkgever
Sinds 1 april 2010 is er een cao voor de private sector die zegt dat werkgevers in samenspraak met ondernemingsraad, comité, vakbondsafvaardiging of rechtstreeks met de werknemers een preventief alcohol- en drugsbeleid moet uitwerken. “Hoe een uitgewerkt beleid er precies uitziet, vertelt cao 100 er niet bij”, zegt Cathérine Vanderwegen, preventieadviseur psychosociale aspecten bij IDEWE. “Het biedt een richtlijn, waarna iedere organisatie wordt verondersteld om een beleid op maat te bepalen op basis van de eigen cultuur en de specifieke uitdagingen.”
Ook op grond van de Arbeidsovereenkomstenwet en de Welzijnswet is alcohol toelaten een risicokeuze. “Als werkgever ben je verantwoordelijk om een veilige en gezonde werkomgeving te creëren. Dat betekent onder meer dat je arbeid moet mogelijk maken “in behoorlijke omstandigheden wat betreft de veiligheid van de werknemers”. Werknemers die onder invloed zijn, mag je met andere woorden niet laten werken omdat ze zichzelf en de veiligheid van andere werknemers in gevaar brengen.”
Meerkansenbeleid voor middelengebruik
Het beleidsplan is gebaseerd op vier pijlers. In het beleidsplan kan je regels vastleggen over het binnenbrengen van alcohol en drugs en de procedures bepalen die gevolgd worden in geval van inbreuken. Uiteraard volstaat het niet om dit plan op papier te zetten. Het komt er vooral op aan om alle werknemers naar best vermogen te informeren over het beleid en preventiemaatregelen te nemen om dat te ondersteunen. Louter repressief optreden, zal werknemers niet aanzetten om hulp te gaan zoeken en eerder aanmoedigen om hun gebruik verborgen te houden. Een meerkansenbeleid daarentegen ambieert een mentaliteitswijziging of zelfs gedragsverandering tot stand te brengen bij de betrokken werknemers.
- Afspraken en regels - Stel regels en afspraken op rond AMD-gebruik en veranker de afspraken en regels in het arbeidsreglement, dan is er geen ruimte voor vrije interpretatie.
- Vaste procedures - Eerder dan te wachten tot je geconfronteerd wordt met een problematische situatie met AMD-gebruik, raden we aan om preventieve procedures voor chronisch en occasioneel middelengebruik op te stellen.
- Voorlichting en vorming - Maak de thematiek bespreekbaar door middel van voorlichting en vorming. Met opleidingen die wijzen op de gevaren bied je werknemers ook de kans om genuanceerder te (leren) denken over het gebruik van alcohol en drugs. Leidinggevenden krijgen op hun beurt handvaten aangereikt om om te gaan met middelengebruik op de werkvloer.
- Hulpverlening - Een meerkansenbeleid houdt in dat je werknemers niet alleen confronteert met het middelengebruik, maar ook hulpverlening inschakelt. Het kan gaan over interne ondersteuning en de samenwerking met gespecialiseerde hulpverleners. Ook de arbeidsarts en een preventieadvisieur psychosociale aspecten (PAPS) kunnen een belangrijke rol spelen.
Hulp nodig bij het opstellen van uw alcohol-, medicatie- en drugspreventiebeleid? Wij zijn er voor jou en kunnen je ook doorverwijzen naar gespecialiseerde hulpverleners. Voor meer informatie kun je terecht bij je regionale IDEWE-kantoor.
OPLEIDINGEN